Τι είναι άπνοια;

Είναι διακοπή της αναπνοής για 10 sec ή περισσότερο, ενώ ο ασθενής κάνει προσπάθεια για να αναπνεύσει. Τελικά επιτυγχάνει εισπνευστική κίνηση και συνεχίζει μέχρι την επόμενη άπνοια.

Ποια είναι η σχέση της άπνοιας με το ροχαλητό;

   Συνήθως όσοι ροχαλίζουν κάνουν και άπνοιες και αντίθετα. Όσοι κάνουν άπνοιες ροχαλίζουν. Υπάρχουν όμως ασθενείς που ροχαλίζουν και δεν κάνουν άπνοιες και ασθενείς με άπνοιες που δεν ροχαλίζουν.

   Το ροχαλητό σχετίζεται με διαταραχές του ρινικού διαφράγματος, της μαλακής υπερώας και της σταφυλής και των υπερτροφικών αμυγδαλών.

   Οι άπνοιες σχετίζονται με απόφραξη του φάρυγγα, συνήθως λόγω συσσώρευσης λίπους γύρο απ’ αυτόν. Το περιφαρυγγικό λίπος πιέζει το τοίχωμα του φάρυγγος από έξω προς τα μέσα με αποτέλεσμα την απόφραξη.

Πόσο συχνό είναι το σύνδρομο της αποφρακτικής άπνοιας του Ύπνου;

   Η συχνότητά του εξαρτάται από την ηλικία και το φύλο. Στις μεγαλύτερες ηλικίες η συχνότητά του φθάνει το 30% του γενικού πληθυσμού. Η μεγαλύτερη συχνότητα αφορά τους άνδρες. Στις μικρότερες ηλικίες, κάτω των 40 ετών, η συχνότητα είναι της τάξεως του 10%.

Ποια είναι τα συμπτώματα του συνδρόμου;

   Το πιο εντυπωσιακό σύμπτωμα είναι η πρωινή κεφαλαλγία (πονοκέφαλος) και η υπνηλία. Συνήθως οι ασθενείς παραπονιούνται ότι «δεν τους φτάνει ο ύπνος» θέλουν να κοιμηθούν κι άλλο, εμφανίζουν δηλαδή πρωινή υπνηλία. Στις βαρύτερες περιπτώσεις η υπνηλία συνεχίζεται και τις υπόλοιπες ώρες της ημέρας.

Πόσο επικίνδυνο είναι τo σύνδρομο της αποφρακτικής άπνοιας του ύπνου για την κοινωνική, οικογενειακή και προσωπική ζωή;

   Η υπνηλία κατά την διάρκεια της ημέρας προκαλεί μείωση της ικανότητας συγκέντρωσης σε κάποια απασχόληση με αποτέλεσμα μειωμένη απόδοση στην εργασία και εργατικά ατυχήματα με ανάλογες συνέπειες στον δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα. Μερικοί ασθενείς λόγω μειωμένης συμμετοχής στις κοινωνικές, εργασιακές και οικογενειακές δραστηριότητες αναπτύσσουν «καταθλιπτική συνδρομή». Αν υπάρχει προσωπική ιδιωτική επιχείρηση είναι δυνατόν να μην αποδίδει.

   Ένα θέμα που πρέπει να τονισθεί είναι αυτό των τροχαίων ατυχημάτων που προκαλούνται λόγω της υπνηλίας. Οι ασθενείς που πάσχουν από σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας του ύπνου και έχουν υπνηλία, συνέπεια αυτού, κοιμούνται στο τιμόνι και προκαλούν καταστρεπτικές μετωπικές συγκρούσεις.

Σύμφωνα με δημοσιευμένες στατιστικές το 30% των μετωπικών συγκρούσεων στην Ε.Ε. οφείλεται στο σύνδρομο της αποφρακτικής άπνοιας του ύπνου.

Επικίνδυνα νοσήματα που προκαλούνται λόγω του συνδρόμου της αποφρακτικής άπνοιας του ύπνου

   Τα νοσήματα αυτά είναι α) εγκεφαλικό επεισόδιο, β) έμφραγμα του μυοκαρδίου, γ) ισχαιμική καρδιοπάθεια, δ)  καρδιακές αρρυθμίες, ε) καρδιακή ανακοπή, στ) αρτηριακή υπέρταση, ζ) πνευμονική υπέρταση, αύξηση του αιματοκρίτη.

Ποιοι όμως είναι οι μηχανισμοί που εκτυλίσσονται και δημιουργούν τις πιο πάνω καταστάσεις;

   Όταν προκαλείται «άπνοια» σταματάει η αναπνοή. Γι’ αυτό πέφτει το επίπεδο του Ο₂ και αυξάνει του CO₂ στο αίμα. Τα ερεθίσματα αυτά διεγείρουν το αναπνευστικό κέντρο και αυτό με την σειρά του διεγείρει το συμπαθητικό νευρικό σύστημα για να προκληθεί τελικά εισπνευστική κίνηση. Η διέγερση του Σ.Σ. προκαλεί αγγειόσπασμο των περιφερικών αγγείων που οδηγεί στην υπέρταση και σύσπαση των στεφανιαίων που οδηγεί σε ισχαιμία και έμφραγμα του μυοκαρδίου. Η μείωση του Ο₂  του αίματος είναι ερέθισμα για παραγωγή «ερυθροποιητίνης» που είναι μια ορμόνη που διεγείρει τον ερυθρό μυελό των οστών προς παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων. Έτσι αυξάνει ο αιματοκρίτης που σε συνδυασμό με την  υπέρταση είναι σημαντικότατος παράγοντας για την πρόκληση εγκεφαλικού επεισοδίου. Το μειωμένο Ο₂ του αίματος προκαλεί επίσης την έκκριση «ενδοθηλινών» που είναι ενδιάμεσοι διαβιβαστές που δρουν στο πνευμονικό αγγειακό δίκτυο, κάνουν αγγειόσπασμο και προκαλούν πνευμονική υπέρταση η οποία μετά από καιρό οδηγεί σε δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια που είναι μια κατάσταση που μειώνει πάρα πολύ το προσδόκιμο επιβίωσης.

   Η αυξημένη δραστηριότητα του αναπνευστικού κέντρου, που βρίσκεται στον προμήκη, προβάλλεται μέσω του δικτυωτού σχηματισμού προς τον εγκεφαλικό φλοιό και έτσι προκαλούνται οι νυκτερινές αφυπνίσεις και κατά συνέπεια η πρωινή υπνηλία.

   Δηλαδή αν κάποιος πάσχει από ήπιο σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας ύπνου (5- 15 άπνοιες την ώρα) είναι σαν να ξυπνάει το βράδυ 15 φορές την ώρα. Γι’ αυτό το πρωί νοιώθει ότι δεν έχει κοιμηθεί και τον παίρνει ο ύπνος στην οδήγηση, στην δουλειά, στην τηλεόραση, στις οικογενειακές συζητήσεις κ.λ.π.

Το σύνδρομο της αποφρακτικής άπνοιας επηρεάζει την ερωτική ζωή :

   Σε πολλούς ασθενείς η μείωση του Ο₂ του αρτηριακού αίματος προκαλεί βλάβες στα σηραγγώδη σώματα του πέους με αποτέλεσμα στυτική δυσλειτουργία. Πολλά νέα ζευγάρια αντιμετωπίζουν αυτό το πρόβλημα.

Συμπερασματικά

Παχυσαρκία -> Αποφρακτική άπνοια -> υπνηλία + αρτηριακή υπέρταση + ισχαιμική καρδιοπάθεια + εγκεφαλικό επεισόδιο + καρδιακές αρρυθμίες + δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια + στυτική δυσλειτουργία [Υπνηλία -> τροχαία δυστυχήματα]

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

α) Χρησιμοποίηση συσκευής συνεχούς πίεσης (AutoC – PAP) κατά τον ύπνο, β) Χειρουργική θεραπεία

Πως γίνεται η διάγνωση ;

  Η διάγνωση γίνεται με καταγραφή παραμέτρων του ύπνου και διαπίστωση των απνοιών. Η καταγραφή μπορεί να γίνει στο Νοσοκομείο, στην ανάλογη μονάδα μελέτης Ύπνου αν υπάρχει γιατρός πιστοποιημένος ότι κατέχει την εξειδίκευση στο συγκεκριμένο πεδίο. Εναλλακτικά σε ασθενείς που δεν θέλουν ή δεν πρέπει να βρεθούν στο περιβάλλον του Νοσοκομείου η καταγραφή του ύπνου μπορεί να γίνει στο σπίτι με φορητά απλά μηχανήματα μελέτης ύπνου.

Στο ιατρείο μου υπάρχει η δυνατότητα καταγραφής του ύπνου με φορητό μηχάνημα στο σπίτι. Στο Ολύμπιο θεραπευτήριο γίνεται επίσης πλήρης πολυσωματογραφική μελέτη ύπνου.

Ο καθηγητής Κώστας Σπυρόπουλος είναι εξειδικευμένος στην μελέτη των διαταραχών του ύπνου και της υπνικής άπνοιας με πιστοποίηση από το Υπουργείο Υγείας.