ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ LONG – COVID KAI H ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ
O SARS – COV-2 είναι κορονοϊός με γονιδίωμα μονόκλωνου RNA θετικής πολικότητας και ως γνωστόν, είναι μεταδοτικός στον άνθρωπο.
Με βάση τις επιδημιολογικές μελέτες κάθε μόλυνση έχει ως αποτέλεσμα και μ.ο. 5,7 νέες μολύνσεις όταν κανένα μέλος της κοινότητας δεν έχει ανοσία και δεν λαμβάνεται κανένα μέσο πρόληψης όπως γίνεται, ως προς το δεύτερο σκέλος, αυτό το καλοκαίρι.
Κάθε ανάλογη πανδημία σύμφωνα με τα μέχρι τώρα δεδομένα διαρκεί 2 – 3 χρόνια και μετά αρχίζει να υποχωρεί για αρκετό διάστημα. Το διάστημα αυτό λέγεται «ουρά» της πανδημίας και μπορεί να διαρκέσει από μήνες μέχρι χρόνια. η μη τήρηση μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης, όπως αυτό το καλοκαίρι, επιμηκύνει την ουρά της πανδημίας, αλλά μπορεί και να δημιουργήσει νέο επιδημικό κύμα, διότι η παράταση της πανδημίας δημιουργεί παραλλαγές λόγω λαθών κατά τον διπλασιασμό του γενετικού υλικού του ιού κατά την φάση του πολλαπλασιασμού.
Υπάρχουν δυο σημαντικά ερωτήματα :
1) Μετά την πάροδο της οξείας νόσησης όλοι έχουν τελειώσει ;
2) Αναμένεται νέο επιδημικό κύμα ;
1. Μετά την αναδρομή της νόσησης, ακόμη και όταν αυτή είναι ήπια, μπορεί να εμφανισθεί, μετά από μήνες, το σύνδρομο long – covid που χαρακτηρίζεται από πολλά και ποικίλα συμπτώματα που ταλαιπωρούν τον ασθενή ανεξαρτήτως ηλικίας. Τα συμπτώματα αυτά είναι έντονος πόνος στα πλευρά, αδυναμία συγκέντρωσης, φωτοευαισθησία, θολή όραση, δυσκαταποσία, τρόμος, δύσπνοια, εύκολη κόπωση, αδυναμία ορθοστασίας, ‘έντονο αίσθημα ταχυκαρδίας κατά την αλλαγή στάσης του σώματος. Άλλα συχνά συμπτώματα είναι το κάψιμο στα πόδια μετά από μικρή φυσική δραστηριότητα καθώς και μούδιασμα στα άνω και κάτω άκρα. Η ένταση αυτών των ενοχλημάτων εμφανίζει εξάρσεις και υφέσεις . εκτός των ανωτέρω συμπτωμάτων από πολλούς ασθενείς αναφέρονται ίλιγγοι, πυρετός, βήχας, αστάθεια και έντονη κεφαλαλγία.
Αν σε κάποιον ασθενή παρουσιασθούν ανάλογα ενοχλήματα μετά COVID – 19 νόσηση θα πρέπει να απευθυνθεί σε κάποιον γιατρό ανάλογης ειδικότητας ώστε να λάβει την ανάλογη αιτιολογημένη βοήθεια.
Πρέπει επίσης να τονισθεί στη μετά την COVID νόσο υπάρχει η δυνατότητα επιλήμωξης με άλλο μικρόβιο (πνευμονία) που χρειάζεται ανάλογη θεραπευτική παρέμβαση.
2. Το τρέχων διάστημα οι παραλλαγές ΒΑ4 και ΒΑ5 δημιουργούν το 6ο κατά σειρά κύμα της πανδημίας. Δυστυχώς όμως, με βάση τα σημερινά δεδομένα, φαίνεται ότι και το 7ο κύμα είναι προδιαγεγραμμένο. Το 7ο πανδημικό κύμα, μάλλον θα σημειωθεί το ερχόμενο φθινόπωρο. Η εμφάνιση νέων μεταλλάξεων είναι υπεύθυνη για τα επιδημιολογικά κύματα. Όσο περισσότερες μεταλλάξεις υπάρξουν τόσο μικραίνουν τα μεσοδιαστήματα που υπάρχουν μεταξύ των επιδημιολογικών κυμάτων.
Η νεότερη παραλλαγή που έχει παρατηρηθεί είναι η ΒΑ2.75 και φαίνεται ότι αυτή θα προκαλέσει το επόμενο κύμα, επειδή χαρακτηρίζεται από μεταλλάξεις που την καθιστούν ανθεκτική στην άνοσο αντίδραση αλλά και στα εμβόλια. Δεν αποκλείεται όμως να εμφανισθεί άλλη πιο μεταδοτική ή νοσογόνος παραλλαγή που θα προκαλέσει το επόμενο κύμα.
Τα νέα εμβόλια που αναμένονται πιθανώς να είναι πιο αποτελεσματικά για τις παραλλαγές ΒΑ4 και ΒΑ5 αλλά δεν γνωρίζουμε την αποτελεσματικότητά τους σε νέες παραλλαγές.
Θα πρέπει προς το παρόν να χρησιμοποιούμε σωστά τα υπάρχοντα εμβόλια και όχι να περιμένουμε τα νέα «ρινικά» που θα εμφανίζουν την δράση τους από το σημείο που ξεκινά η COVID λοίμωξη.
Παρά τις όποιες αμφισβητήσεις η 4η δόση, για όσους έχουν κάνει την 3η δόση, μετά μια εβδομάδα εμφάνισε 19% μεγαλύτερη ανοσοπροστασία έναντι πιθανής λοίμωξης και 31% μεγαλύτερη προστασία έναντι λοίμωξης με σοβαρά συμπτώματα. Επίσης 40% προστασία έναντι των κινδύνων βαριάς νόσησης και νοσηλείας.
Τι γίνεται με τις επαναλοιμώξεις ;
Από τα πολλά κρούσματα που υπάρχουν λόγω των παραλλαγών ΒΑ4 και ΒΑ5 φαίνεται ότι δεν υπάρχει τείχος ανοσοπροστασίας στην κοινότητα. Οι επαναλοιμώξεις είναι πολλές αλλά και επικίνδυνες. Από μελέτη που έγινε στις Η.Π.Α. σε δείγμα 5.6 εκατομμυρίων ανθρώπων φαίνεται ότι όσοι βίωσαν δύο ή περισσότερες μολύνσεις εμφάνιζαν τριπλάσιο κίνδυνο να νοσηλευτούν εντός 6 μηνών από την τελευταία μόλυνσή τους. επίσης είχαν μεγαλύτερες πιθανότητες για πνευμονολογικές ή καρδιολογικές επιπλοκές.
Το τέλος της πανδημίας ως αποτέλεσμα του τέλους του 7ου κύματος δεν είναι ακόμα ορατό, διότι δεν γνωρίζουμε και δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε τις παραλλαγές που θα εμφανισθούν και την μολυσματικότητα και την νοσηρότητα από τις οποίες θα χαρακτηρίζονται. Ίσως υπάρξουν νέα κύματα.
Όσον αφορά τα νέα εμβόλια που αναμένονται φαίνεται ότι το εμβόλιο της Pfizer προκαλεί καλή ανοσοδιέγερση έναντι της υποπαραλλαγής ΒΑ1 αλλά χαμηλότερη απόκριση έναντι της ΒΑ4 και ΒΑ5. Η Pfizer θα διαθέτει το εμβόλιο περί τον Οκτώβριο ενώ η Moderna αρκετά αργότερα.
Καταλήγοντας θα ήθελα να τονίσω την μεγάλη σημασία των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης (μάσκες, αποστάσεις, αποφυγή συναθροίσεων κ.λ.π.). Το μέλλον αυτής της πανδημίας δεν είναι ξεκάθαρο ακόμη.
Κ.Β. Σπυρόπουλος
Ομ. Καθηγητής Πνευμονολογίας