ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΓΧΟΥΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ Χ.Α.Π.
Η ύπαρξη της Χρόνια Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας (Χ.Α.Π.) χαρακτηρίζεται από άλλοτε άλλου βαθμού δύσπνοια κυρίως προσπάθειας αλλά και ηρεμίας. Η κατάσταση προκαλεί αδυναμία συμμετοχής στην καθημερινή δραστηριότητα και πολλές φορές σε αδυναμία συμμετοχής στην καθημερινή δραστηριότητα και πολλές φορές σε αδυναμία αποδοτικής εργασίας και απασχόλησης. Προκαλούνται έτσι ψυχιατρικά προβλήματα κυρίως άγχους και κατάθλιψης. Στην παρούσα μελέτη οι ασθενείς με Χ.Α.Π. συμπληρώνουν το ερωτηματολόγιο. Επίσης γίνεται μέτρηση του κορεσμού αιμοσφαιρίνης με Ο2 (SaO2) και εξάγονται συμπεράσματα ως προς τα στάδια της Χ.Α.Π. τα οποία σχετίζονται με άγχος και κατάθλιψη καθώς και η συσχέτιση με το φύλλο, την ηλικία, την μόρφωση και το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο. Επίσης από τις συνοσυρότητες που θα υπάρχουν.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Έχει παρατηρηθεί ότι οι περισσότερες χρόνιες νοσολογικές καταστάσεις, όπως και η Χ.Α.Π. επιδρούν αρνητικά στην ψυχική υγεία. Αυτό γίνεται εντονότερο, διότι είναι γνωστό ότι, συνεπεία του καπνίσματος, υπάρχουν και συνοσηρότητες όπως η χρόνια ισχαιμική νόσος της καρδιάς και αγγειακή νόσος (1). Επίσης πολλοί ασθενείς αναπτύσσουν διάφορους καρκίνους, συνήθως καρκίνο του πνεύμονα (1).
Η κατάθλιψη και το άγχος μπορεί να είναι καταστάσεις που σχετίζονται με την Χ.Α.Π. και η συχνότητά τους μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερη. Γι’ αυτή την ομάδα των ασθενών απ’ ότι στον γενικό πληθυσμό. Η συσχέτιση αυτή εξετάζεται τα τελευταία χρόνια.
Τα κύρια συμπτώματα της Χ.Α.Π. είναι παραγωγικός βήχας και δύσπνοια. Και τα δύο μπορούν να προκαλούν σημαντικά συναισθηματικό stress, διότι επηρεάζουν την καθημερινή δραστηριότητα. Ειδικά η δύσπνοια συνήθως συνοδεύεται από άγχος και κατάθλιψη, αλλά και αυτά τα συμπτώματα συνδέονται με την αίσθηση της δύσπνοιας δίχως, εν προκειμένω, να υπάρχει κάποια οργανική βλάβη που να προκαλεί αναπνευστική δυσλειτουργία (2).
Η συσχέτιση Χ.Α.Π. και άγχος – κατάθλιψης είναι δυνατόν να οδηγεί σε καλύτερη αντιμετώπιση των ασθενών. Έτσι αυτό να βελτιώνεται και η αναπνευστική λειτουργία, αλλά και η ψυχολογική κατάσταση (3). Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η κακή ψυχολογική κατάσταση συνδέεται με αυξημένη συχνότητα καπνίσματος η οποία προκαλεί και επιδεινώνει την Χ.Α.Π. και κατά συνέπεια την αναπνευστική δυσλειτουργία και αναπηρία (4). Η κατάθλιψη και το άγχος συνήθως εξετάζονται παράλληλα, διότι συνήθως συνυπάρχουν και διαγιγνώσκονται με την χρήση παρόμοιων ερωτηματολογίων (5, 6). Ερωτήσεις που υπάρχουν στα ανάλογα ερωτηματολόγια είναι:
Πόσο συχνή είναι η κατάθλιψη και το άγχος στην Χ.Α.Π.; Ποιοι ασθενείς με Χ.Α.Π. έχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν ψυχιατρικά προβλήματα; Πως τα προβλήματα αυτά επηρεάζουν την πορεία και την πρόγνωση της νόσου; Πως επηρεάζουν την ποιότητα ζωής; k.λ.π. Τέτοιες μελέτες έχουν γίνει αρκετές τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
Στην παρούσα μελέτη χρησιμοποιούμε τον όρο κατάθλιψη όταν υπάρχει μείζον ψυχολογικό πρόβλημα και τον όρο άγχος όταν υπάρχει ήπια διαταραχή άγχους (7). Επίσης στην παρούσα μελέτη συσχετίζουμε τα συμπτώματα αυτά με την ηλικία, το μορφωτικό επίπεδο, τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, την ηλικία, το φύλλο και την συχνότητα του καπνίσματος καθώς και με τις συνυπάρχουσες συνοσηρότητες. Επίσης γίνεται συσχέτιση με την SaO2 κατά την ηρεμία, αλλά και μετά από ταχύ βάδισμα 6 λεπτών (six minutes walking test) (S, M, W, T) (8, 9, 10).
ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ
Οι ασθενείς θα βρεθούν από τα εξωτερικά ιατρεία του Π.Γ.Ν.Π. Θα ανασκοπηθούν οι φάκελοι και θα ομαδοποιηθούν αναλόγως με την ηλικία, το φύλλο, την συχνότητα καπνίσματος, το μορφωτικό επίπεδο, τις συνοσηρότητες και τα SaO2. Μάρτυρες θα είναι ανάλογοι ασθενείς δίχως Χ.Α.Π. και δίχως άλλη χρονία πάθηση. Θα γίνει ανάλυση των αποτελεσμάτων χρησιμοποιώντας την δοκιμασία t – test, την δοκιμασία Χ2 αλλά και ανάλυση συσχέτισης (Recreation – analysis).
ΣΥΖΗΤΗΣΗ : Είναι πιθανό να υπάρξει συσχέτιση την βαρύτητα της Χ.Α.Π. και της ύπαρξης άγχους και κατάθλιψης. Επίσης είναι πιθανό να υπάρξει συσχέτιση καπνίσματος και συναισθηματικών διαταραχών.
Επίσης είναι γνωστό ότι στα χρόνια νοσήματα σημαντικό ρόλο παίζει το μορφωτικό και το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο. Στην προκειμένη περίπτωση πολύ μεγάλο ενδιαφέρον θα έχει η πιθανή συσχέτιση του S.M.W.T. με τον βαθμό συναισθηματικών διαταραχών. Από πρακτική άποψη πιθανό να προσδιοριστούν ομάδες ασθενών που θα πρέπει να λαμβάνουν εμπειρική αντικαταθλιπτική αγωγή και ψυχοθεραπεία. Η σωστή ψυχιατρική αντιμετώπιση των ασθενών με Χ.Α.Π. θα βοηθήσει την βελτίωση της ποιότητας ζωής και πιθανώς την διακοπή του καπνίσματος. Επίσης πιθανώς οι ασθενείς να είναι πιο συνεργάσιμοι ως προς την τήρηση της σωστής αγωγής με αποτέλεσμα λιγότερες εισαγωγές στα νοσοκομεία και την λιγότερη επιβάρυνση του συστήματος υγείας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Schwartz AG, Cote ML. Epidemiology of lung cancer. Adv Exp Med Biol. 2016;893:21-41.doi: 10.1007/978-3-319-24223-1_2.
2. Schuler M, Wittmann M, Faller H. The interrelations among aspects of dyspnea and symptoms of depression in COPD patients – a network analysis. J Affect Disord. 2018;240:33-40.doi: 10.1016/j.jad.2018.07.021.
3. Omachi TA, Katz PP, Yelin EH, et al. Depression and health related quality of life in chronic obstructive pulmonary disease. Am J. Med. 2009;122:778.e9-778.e15.doi:10.1016/j.amjmed.2009.01.036.
4. Yohannes AM, Chen W, Moga AM, et al. Cognitive impairment in chronic obstructive pulmonary disease and chronic heart failure: a systematic review and meta-analysis of observational studies. J Am Med Dir Assec. 2017;18:451.e1-451.e11.doi:10.1016/j.jamda.2017.01.014.
5. Jones C, Hacker D, Cormac I, et al. Cognitive behaviour therapy versus other psychosocial treatments for schizophrenia. Cochrane database Syst. Rev. 2012:CD008712.
6. Kapczinski F, Lima MS, Souza JS, et al. Antidepressants for generalized anxiety disorder. Cochrane Database Syst. Rev. 2003;CD003592.
7. American Psychiatric Association DSM-5. Task Force. Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5TM. 5th ed. Arlington (VA): American Psychiatric Publishing. Inc.: 2013.
8. Chen R, Guan L, Wu W, et al. The Chinese version of the Severe Respiratory Insufficiency questionnaire for patients with receiving non-invasive positive pressure ventilation. BMJ Open. 2017;7:e017712.doi:10.1136/bmjopen-2017-017712.
9. Kroenke K, Spitzer RL, Williams JB. The PHQ-9: validity of a brief depression severity measure. J Gen Intern Med. 2001;16:606-613.doi:10.1046/j.1525-1497.2001.016009606.x.
10. Schuler M, Strohmayer M, Muhlig S, et al. Assessment of depression before and after impatient rehabilitation in COPD patients: psychometric properties of the German version of the Patient Health Questionnaire (PHQ-9/PHQ-2). J Affect Disord. 2018;232:268-275.doi:10.1016/j.jad.2018.02.037.